De pensioenhervorming gaat volledig voorbij aan de gezinsdimensie
In de federale regeringsverklaring werd een structurele hervorming van de pensioenen aangekondigd die vooral rekening zou houden met de vermindering van de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen. De genderkloof in de pensioenen wordt momenteel geschat op gemiddeld 24%, veel hoger dan de loonkloof, die nu globaal slechts 5% bedraagt. Deze pensioenkloof is voornamelijk te wijten aan de kortere en meer gefragmenteerde loopbanen van vrouwen, kortere werktijden en dus lonen proportioneel aan hun werktijd. In deze gegevens wordt geen onderscheid gemaakt tussen persoonlijke pensioenrechten die zijn opgebouwd via socialezekerheidsbijdragen en afgeleide rechten die zijn opgebouwd op basis van het pensioen van hun echtgeno(o)t(e). Afgeleide rechten zijn overlevingspensioenen, gezinspensioenen en pensioenen van gescheiden echtgenoten. Ze houden de begunstigden, voor het overgrote deel vrouwen, afhankelijk van hun echtgenoot, bieden geen enkele garantie in geval van een scheiding, berusten niet op premie- of bijdrage, zijn ongelijk en asociaal want hoe hoger het pensioen van de echtgenoot, hoe duurder ze zijn voor het socialezekerheidsstelsel. Het aantal begunstigden van afgeleide rechten neemt af, doch zeer langzaam. Vandaar dat de Raad voor Gelijke Kansen voor Mannen en Vrouwen in zijn advies nr. 170 van 7 juli 2023 blijft aanbevelen om de afgeleide rechten geleidelijk te vervangen door individuele rechten, per leeftijdscohorte en met behoud van de verworven rechten die zijn opgebouwd op basis van de regelgeving die van kracht is op het moment van pensionering. De bedoeling is niet om een big bang uit te lokken, maar om het signaal te geven dat er een einde kan komen aan afgeleide rechten: als eerste stap beveelt de Raad een forfaitaire of maximaal overlevingspensioen aan, om jongeren aan te moedigen zo vroeg en zo lang mogelijk beroepsactief te zijn en zo hun eigen rechten op te bouwen. De Raad is er zich terdege van bewust dat dit soort maatregelen deel moet uitmaken van een beleid van duurzame en voltijdse werkgelegenheidskansen met voldoende infrastructuur voor kinderopvang. Tegelijkertijd moet een beleid voor de verdeling van de gezinslasten en -verantwoordelijkheden rechtstreeks gericht zijn op mannen.
Wat betreft de splitsing van de pensioenen, die erin bestaat de loopbanen van de twee gezinsleden van een koppel te verdelen volgens de verbintenissen van het koppel in een solidariteit binnen het gezin, een formule die de federale regering beschouwt als een "oplossing om de gezinskeuzes opnieuw in evenwicht te brengen", betreurt de Raad het dat de sociale partners het voorstel heeft verworpen met als enige bedenking de verwijzing naar een mogelijk risico op verarming. De Raad dringt aan op objectieve, goed gedocumenteerde politieke studies over dit onderwerp, met name op basis van beschikbare gegevens over tijd en loon.
Tot slot, de gezinsdimensie in de sociale zekerheid, en in het bijzonder in de pensioenen, heeft uiteraard betrekking op vrouwen, of ze nu werken of niet. De Raad van de Gelijke Kansen betreurt het dat hij nooit geraadpleegd werd, maar verklaart zich bereid zijn argumenten en onderzoeksgegevens mede te delen en deze te bespreken met de autoriteiten en deskundigen.
Advies 170:
https://raadvandegelijkekansen.be/media/473/download?inline
Contacten
domie.devos@outlook.com
GSM 0474987500